پس از سال 1150، پاریس پایتخت فکری و هنری اروپا به مرکز موسیقی پُلی فونیک بدل شد. دانشگاه پاریس پژوهشگران برجسته به خود جذب می کرد و کلیسای جامع نتردام (که بنای آن در تاریخ 1163 آغاز شد) عالی ترین بنای تاریخی سبک گوتیک بود. لئونن و پروتن که هر دو به نوبه خود سرپرست گروه همسرایان کلیسای نتردام بودند که نخستین اهنگسازان مهمی بودندکه نامی از آنها بر جا مانده است. از آنان و پیروانشان به عنوان موسیقیدانان مکتب نتردام یاد میشود.

از حدود 1170 تا1200، آهنگسازان مکتب نتردام نوآوری در زمینه ریتم را توسعه دادند. احتمال می رود که پیش از آن، موسیقی پلی فونیک با ریتم آزاد و بدون میزان بندی سرود گرگوریایی اجرا میشده است. اما موسیقی لئونن و پروتن ریتم میزان بندی شده را، با نت هایی دارای کشش مشخص و وزن واضح و معین، به کار گرفت.

برای نخستین بار در تاریخ موسیقی، نت نگاری نه فقط زیر و بم که ریتم دقیق را نیز نشان می داد. نت نگاری جدید، در آغاز فقط محدود به الگوهای ریتمیک ویژه ای بود و در آن ضرب ها به گروه های سه نتی، که نماد تثلیث به شمار می آمد، تقسیم می شدند. به رغم چنین محدودیت های، در پایان سده 12 و 13 آثار زیبای پلی فونیک به فراوانی ساخته شدند.

پلی فونی قرون وسطایی گاه به گوش شنونده امروزی بی مایه و توخالی می آید، زیرا تریادها در ان نسبت به موسیقی دوره های بعد انگشت شمار هستند. تریاد در بردارنده دو فاصله سوم است؛ فاصله ای که نظریه پردازان موسیقی قرون وسطا آن را دیسونانس () می دانستند. اما در گذر قرون وسطا، تریادها و سوم ها بیش از پیش به کار گرفته شده اند و کم کم موسیقی پلی فونی، بنا به معیار های امروزی ما غنی تر و پر مایه تر شد.

ارگانوم نتردام

بعدها در قرن دوازدهم، پاریس به مرکزی بسیار با اهمیت برای فعالیت‌های موسیقی تبدیل شد و این دوران مصادف با شروع کلیسای جامع نُتردام که در این زمان اُرگانوم با آثار مصنّفانی که آهنگسازان «مکتب نتردام» نام گرفتند به قله‌ی شکوه و عظمت و پیچیدگی خود رسید.

نام دوتن از این آهنگسازان برای ما مشخص است: لئونَن که نخستین سرپرست کُر کلیسای نُتردام بود و جانشین او، پروتَن که از سال 1180 تا1225 در آنجا فعالیت می کرد.

لئونن، اُرگانوم های زیادی براساس آواز هایی که مربوط به جشن های سالیانه کلیسا، مانند کریسمس و عید پاک بودند را تصنیف نمود. و پروتن، بسیاری از اُرگانوم خای قدیمی را اصلاح نمود و بخش هایی به آنها اضافه وتغییراتی در آنها داد تا به سبک و شیوه معمول آن روز نزدیکتر شوند. او به اُرگانوم دوپلوم (duplum) بخش سوم تریپلوم (triplum) و حتا چهارمی کوادروپلوم(quadruplum) افزود.همچنین کلاوسولاهای بسیاری ساخت که برخی از آنها برای جایگزین شدن در اُرگانوم های قدیمی تصنیف شده بودند و برخی دیگر قطعاتی مجزا و ازاد برای اجرا بودند.