کالیمبا یا همان پیانو انگشتی یک ساز موسیقی بسیار جذاب است که گزینه‌ای عالی برای مبتدیان و افراد حرفه‌ای به شمار می‌رود؛ ازاین‌رو روزبه‌روز بر محبوبیت این ساز کوچک افزوده می‌شود. کالیمبا یک ساز موسیقی دستی با تارهای فلزی است که کشیده‌شدن انگشت شست یا سایر انگشت‌ها بر روی آن باعث تولید صدا می‌شود. بدنه این ساز به‌صورت معمول از چوب ساخته شده است؛ اما می‌توانید کالیمباهایی را در بازار پیدا کنید که دارای بدنه‌ای شیشه‌ای هستند.

کافی است تا این سایز زیبا را در دست خود بگیرید تا به‌سرعت متوجه شوید که دلیل محبوبیت آن چیست. خوش‌دست بودن در کنار یادگیری بسیار آسان باعث شده تا این ساز آفریقایی طرف‌داران بسیار زیادی مخصوصاً در بین جوانان پیدا کند. ریشه کالیمبا به کشورهای آفریقایی بازمی‌گردد.

آشنایی با تاریخچه کالیمبا

حال که به‌صورت اجمالی دانستید کالیمبا چیست، اجازه دهید تا تاریخچه جذاب این ساز دوست‌داشتنی را با هم مرور کنیم. با این که هنوز هم به‌صورت دقیق منشأ کالیمبا مشخص نشده است، اما می‌توان قدمت این ساز را به تقریباً 3000 سال قبل بازگرداند. این در حالی است که اولین کالیمباهای فلزی حدوداً 1300 سال پیش ساخته شدند. کالیمبا که به‌عنوان ساز بومی مردمان زیمباوه شناخته می‌شود در ابتدا از موادی مانند بامبو و یا کدو ساخته می‌شد.

اما با گذشت زمان و ظهور فلز، کم‌کم ساخت کالیمباهای فلزی نیز آغاز شد. تاریخچه این ساز بی‌نظیر شباهت بسیار زیادی با گیتار یا پیانو داشته که توسعه آن در مراحل و تحولات بسیاری در طول زمان شکل‌گرفته است. اما آیا می‌دانید که ریشه کالیمبا چیست؟ ریشه این ساز به ساز دیگری به نام mbira بازمی‌گردد که بین مردم آفریقا محبوبیت بی‌نظیری داشت.

در کتاب‌هایی که توسط کاشفان پرتغالی به انتشار رسیده است، آن‌ها از نوعی ساز انگشتی که دارای طناب‌های فلزی بود یاد کرده‌اند و عنوان داشتند که این ساز در سراسر این قاره محبوبیت بالایی دارد. اما چند قرن طول کشید که جهانیان با این ساز آشنا شوند. آشنایی ما با کالیمبا در قرن نوزدهم و توسط فردی انگلیسی به نام هیو تریسی رخ داد.

کالیمبا از دو قسمت بدنه و تیغه‌های فلزی تشکیل شده است.

معرفی آناتومی کالیمبا

برای اینکه هر چه دقیق‌تر به سؤال کالیمبا چیست پاسخ دهیم، نیاز است تا شما را با بخش‌بخش این ساز آشنا کنیم. هرکدام از قسمت‌های مختلف کالیمبا وظایف خاص خودشان را به عهده داشته و در نهایت شما را با یک موسیقی روح‌افزا روبرو می‌کنند. به‌صورت خیلی کلی کالیمبا از دو قسمت اصلی تشکیل شده است. بدنه و تیغه‌ها. اجازه دهید تا این قسمت‌ها را به شما معرفی کنیم:

بدنه

بدنه کالیمبا در واقع قسمت اصلی این ساز بوده و به شما اجازه می‌دهد تا آن را در دست بگیرید. به‌صورت کلی این بدنه از چوب ماهون، افرا، گردو و یا … تولید می‌شود. بااین‌حال اگر اهل تفاوت هستید، می‌توانید از کالیمباهایی که دارای بدنه‌ای شیشه‌ای هستند نیز استفاده کنید.

تیغه

شاید شما هم بدانید که منظور از تیغه‌های کالیمبا چیست؟ اگر حتی یک‌بار هم این ساز را دیده باشید، متوجه زبانه‌ها یا میله‌های فلزی شده‌اید که به‌صورت عمودی از بالابه‌پایین این ساز قرار گرفته‌اند. در واقع تولید صدا به کمک همین تیغه‌ها صورت می‌گیرد. کالیمباهای استاندارد دارای 17 تیغه هستند. اما مدل‌های 7 یا 11 تیغه‌ای آن‌ها نیز موجود است.

پل یا خرک

پل یا خرک کالیمبا به‌صورت افقی از روی این ساز عبور می‌کند و وظیفه دارد تا فاصله‌ای بین تیغه‌ها و بدنه ایجاد کند. در واقع طول تیغه‌ها و نسبت آن‌ها به پل و یا خرک تعیین می‌کند که هنگام به ارتعاش درآمدن تیغه‌ها، چه نت و یا گامی باید تولید شود.

سوراخ‌های کالیمبا

این قسمت از این ساز ممکن است در برخی از کالیمباها وجود داشته باشد و ممکن است در برخی دیگر حذف شود. پاره‌ای از کالیمباها دارای سوراخ‌های صوتی در قسمت جلویی بوده که وظیفه تقویت صدا را به عهده دارند. مشابه همین سوراخ‌ها، ممکن است در قسمت پشتی این ساز نیز وجود داشته باشد که از آن برای تغییر صدای یک نت پس از نواختن استفاده می‌کنند. در واقع به کمک سوراخ پشتی می‌توان یک حالت ویبراتور و یا بافت اضافی به موسیقی کالیمبا افزود.

انواع مختلف کالیمبا

امروزه انواع مختلفی از کالیمبا در بازار موجود است. اما دلیل وجود این تنوع در کالیمبا چیست؟ باید بدانید که این ساز نیز در تلاش است تا با سایر سازهای مدرن دیگر رقابت کرده و جایگاه ویژه خود را بین دوستدارانش حفظ کند. بااین‌وجود، کالیمبا موفق شده است همچنان همان صدای دلنشین تاریخی و ظاهر جذاب خودش را حفظ کند.

به‌صورت کلی سه مدل کالیمبا مختلف وجود دارند که عبارت‌اند از: تریپل، سلست و آلتو. با این که از نظر ظاهری و تیغه‌های فلزی شباهت زیادی بین این سه مدل وجود دارد، اما باید بدانید که به‌صورت کلی و در جزئیات تفاوت‌هایی بین آن‌ها مشهود است.

تریپل

ترپیل کالیمبا دارای 17 نت بوده و طنینی عمیق‌تر نسبت به سایر مدل‌های این ساز دارد. شکل ظاهری این ساز نیز توسط هیو تریسی در دهه 1960 به سراسر جهان معرفی شد. این ساز رفته‌رفته به یک گزینه‌ای مناسب برای افرادی با دست‌های کوچک بدل شد.

سلست

اما سلست کالیمبا چیست؟ سلست کالیمبا مجموعه دیگری از آثار هیو تریسی است. این ساز نیز دارای 17 نت بوده؛ اما بدنه صاف آن باعث می‌شود که یک‌صدای واضح و البته کمتر نسبت به تریپل داشته باشد؛ ازاین‌رو سلست بیشتر برای موسیقی‌های ملایم‌تر که هدف استفاده از آن آرام‌کردن ذهن است، استفاده می‌شود.

آلتو

آلتو را می‌توان محبوب‌ترین نوع کالیمبا تولیدی هیو تریسی معرفی کرد. این ساز سادگی خودش را با 15 نت نشان داده و بدنه آن شبیه به بدنه تریپل است. مدل آلتو ساز کالیمبا به‌سرعت در بین جهانیان محبوبیت بالایی کسب کرد؛ زیرا نواختن آن ساده‌تر و برای افراد تازه‌کار راحت‌تر بود. اما این فقط یک طرف ماجرا است! ساز آلتو به دلیل امکانات بهتر برای تنظیم دقیق‌تر با اکثر نت‌های موسیقی مدرن سازگارتر است.