آشنایی با ساز تیمپانی

مجتبی ملک ثابت خرداد 26، 1402

ساز تیمپانی تشکیل شده است از یک جام بزرگ مسی (یا فلزی سبک تر) که قطر دایره آن از ۵۰ تا ۷۰ سانتیمتر و روی این دهانه پوست کشیده شده باشد. جام بر روی پایه قرار می گیرد. بر محیط دایره جام در نقاطی به فاصله های برابر پیچ هائی تعبیه شده که با سفت کردن آنها پوست در نقاط مختلف و از اطراف کشیده می شود. بر یکی از نقاط دایره دسته اهرمی شکل تعبیه شده که با پیچاندن آن پوست در تمام نقاط با فشاری یکنواخت کشیده یا شل می شود و از این وسیله برای کوک (تنظیم زیرو بمی صوت حاصله از کوبیدن روی پوست) استفاده می شود (در برخی تیمپانی های آلمانی عمل کوک کردن تا حد یک پرده توسط «پدال» صورت می گیرد).

تیمپانی سازی است که فقط در همنواز مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجا که وسعت صدا در تیمپانی زیاد نیست، معمولاً در ارکستر، از این ساز به اندازه های مختلف به کاربرده می شود. حداقل تعداد این ساز در ارکستر دو تیمپانی است و در صورتی که احتیاج به وسعت زیادتری باشد، به این تعداد اضافه می شود.

 

تاریخچه ساز تیمپانی

نخستین تيمپانی در قرن سیزدهم توسط صليبيون و ساراسين به اروپای جنوبی و شرقی وارد شد كه از آن جا سريعاً در شمال اروپا گسترش یافت. اين سازها (در عربی به عنوان نقارا معروف هستند) يك جفت كتل درامز با قطر حدودی بیست الی بیست و دو سانتی متر هستند. اين درام های كوچك تا قرن شانزدهم مورد استفاده بودند. این سازها در زمان نواختن به كمربند نوازنده متصل شده و با يك جفت استيك نواخته می شود. Draped kettledrums بیشتر در قسمت های نظامی، به عنوان نمونه در مارش ها و پركاشن های پيروزی مورد استفاده قرار می گرفت. در ادامه اين سازها راه خودشان را به سمت گروه های موسيقی و در جشن ها و پایکوبی های درباری پيدا كردند. این ساز جایگاه خود را در گروه های موسیقی بسیار محکم کرده است.

 

معرفی ساز کوبه ای تیمپانی

این ساز علاوه بر آن از سازهای کوک پذیری است که برای کوک کردن آن از پیچ های تنظیم کننده و یا پدال های کوک استفاده می گردد. البته پدال در سازهای جدید تر مورد استفاده قرار می گیرد و کسانی که آن را می نوازند می توانند از راه این پدال ها نسبت به کوک کردن ساز اقدام کنند. اگر بخواهیم دیدگاهی تاریخی به تیمپانی داشته باشیم، این ساز برای اولین بار در قرن 17 میلادی به همراه با ترومپت به عنوان اولین حضور طبل در ارکستر سمفونی مورد استفاده قرار گرفت.

 

تکامل ساز تیمپانی

در طول قرن نوزدهم، ساز تیمبال به عنوان نقطه اتکای اصلی گروه سنتی اورکوئستا تیپیکا (Orquestas Típicas) محسوب می شد. این گروه موسیقی کنترا دانزاس (contradanzas) –نوعی موسیقی مخصص رقص- می نواختند که در آن فقط از طبل های کوبه ای به عنوان ساز استفاده می شد. در طول چند دهه آخر قرن نوزدهم، contradanza به Danzón تبدیل شد که یک ریتم اساسی و اصلی برای افرادیست که یاد می گیرند چطور تیمبال بنوازند.

در اواخر دهه 1940، با ظهور سازهای کوبه ای گویرو (guiro) و کونگا (congas)، ساز کوبه ای تیمبال، گروه سازهای ضربی ارکسترهای چارانگا (Charanga) را کامل کرد و در نهایت، منجر به تکامل ژانر موسیقی چا چا چا (cha-cha-cha) شد، ریتمی که باعث ظهور نوازنده تیمبال یا «تیمبالرو» (timbalero) شد که از یک زنگوله کوچک گاو (زنگ گاو، نوعی زنگ برای ارکستر) در اجرای صحنه روی آلات موسیقی خود استفاده می کند. گفتنی است که ارکسترهای چارانگا، بازمانده گروه سنتی اورکوئستا تیپیکا (Orquesta Típica) و ادامه دهنده سنت رپرتوار دانزون (Danzón repertoire) بودند.

به همین ترتیب، تیمبال ها که شامل سبک های گسترده تری از موسیقی مانند لاتین راک بودند با گروه هایی مانند سانتانا (Santana) ادغام شدند و به کمک گروه هایی مانند ارث، ویند اند فایر (Earth Wind & Fire) به یک پایه اصلی در ژانرهای فانک و آر اند بی (R&B) آمریکایی تبدیل شدند، در نهایت تیمبال ها توانستند صدای زنگ ها را به گوش جهان برسانند.

مجموعه ای که امروزه توسط نوازنده های سازهای کوبه ای تیمبال استفاده می شود، اغلب شامل انواع زنگ ها و بلوک ها است. یک مجموعه ساز کوبه ای تیمبال سالسا مدرن معمولاً شامل یک کنتراکمپانا (contracampana) است که به عنوان الگوی زنگ مامبو نیز شناخته می شود، که در واقع یک مدل زنگ کوچکتر چا چا و یک بلوک چوبی مصنوعی است. از جمله سایر موارد اضافه شده می توان به کامپاناهای بزرگ، یا زنگ های بانگو، بلوک های مصنوعی مختلف، تنبورهای نصب شده و انواع جلوه های صوتی اشاره کرد. با توجه به نوع اجرای موسیقی، صدای هر کدام از زنگ ها و بلوک ها متفاوت است.

 

صدای تیمپانی

وقتی گفته می شود که مثلاً وسعت صدا یک تیمپانی است، یعنی تیمپانی در یک وضعیت معین کوک، فقط یکی از صداهای این فاصله را می تواند اجرا کند و برای اجرای صدای دیگر، کوک ساز را باید عوض کرد. به این ترتیب تیمپانی از دسته سازهای با ارتفاع معین است و در هر وضعیت کوکی فقط یک صوت حاصل می کند. برای اجرا بر روی تیمپانی دو عدد میله چوبی لازم است که سر هریک را با نمد یا جنس شبیه دیگر پوشانده باشند.

به همین ترتیب، تیمبال ها که شامل سبک های گسترده تری از موسیقی مانند لاتین راک بودند با گروه هایی مانند سانتانا (Santana) ادغام شدند و به کمک گروه هایی مانند ارث، ویند اند فایر (Earth Wind & Fire) به یک پایه اصلی در ژانرهای فانک و آر اند بی (R&B) آمریکایی تبدیل شدند، در نهایت تیمبال ها توانستند صدای زنگ ها را به گوش جهان برسانند.

مجموعه ای که امروزه توسط نوازنده های سازهای کوبه ای تیمبال استفاده می شود، اغلب شامل انواع زنگ ها و بلوک ها است. یک مجموعه ساز کوبه ای تیمبال سالسا مدرن معمولاً شامل یک کنتراکمپانا (contracampana) است که به عنوان الگوی زنگ مامبو نیز شناخته می شود، که در واقع یک مدل زنگ کوچکتر چا چا و یک بلوک چوبی مصنوعی است. از جمله سایر موارد اضافه شده می توان به کامپاناهای بزرگ، یا زنگ های بانگو، بلوک های مصنوعی مختلف، تنبورهای نصب شده و انواع جلوه های صوتی اشاره کرد. با توجه به نوع اجرای موسیقی، صدای هر کدام از زنگ ها و بلوک ها متفاوت است.

 

صدای تیمپانی

وقتی گفته می شود که مثلاً وسعت صدا یک تیمپانی است، یعنی تیمپانی در یک وضعیت معین کوک، فقط یکی از صداهای این فاصله را می تواند اجرا کند و برای اجرای صدای دیگر، کوک ساز را باید عوض کرد. به این ترتیب تیمپانی از دسته سازهای با ارتفاع معین است و در هر وضعیت کوکی فقط یک صوت حاصل می کند. برای اجرا بر روی تیمپانی دو عدد میله چوبی لازم است که سر هریک را با نمد یا جنس شبیه دیگر پوشانده باشند.


دیدگاه ها (0)